قوانین سمینارهای پژوهشی علوم اجتماعی و انسانی
گرایش پژوهش زبان و ادبیات فارسی
دوره دوم ابتدایی و دوره اول و دوم متوسطه
مقدّمه
زبان و ادبیّات جلوه گاه اندیشه، آرمان، فرهنگ و تجارب و روحیّاتِ یک جامعه است. انسان ها در گذر زمان از زبان برای انتقال پیام ها، عواطف و اندیشه های خویش بهره جسته اند و از ادبیّات که زبان برتر است به عنوان ابزاری در انتقالِ بهتر، بایسته تر و مؤثّرترِ اندیشه ی خود بهره برده اند. ادبیّات، در تلطیفِ احساسات، پرورشِ ذوق و ماندگار کردنِ ارزش ها و اندیشه ها سهمی بزرگ و برجسته بر دوش داشته است. به همین دلیل هر اندیشه ای که در قالبِ مناسبِ خویش ریخته شود، پایا و مانا خواهد بود.
زبان و ادبِ پارسی، با پیشینه ی دیرین و گنجینه ی گران و رنگینِ خود، زبانِ دوم عالم اسلام و زبانِ نخست عالم تشیّع، از معدود زبان های باستانی و کهنِ به جا مانده ی دنیا، عامل وحدتِ ملّی و پل انتقال میراث ارجمند فرهنگی از نسل های گذشته به امروز و از امروز به آینده است. از این رو نگهداری، شناسایی و ارتقای آن، همچنین تفکّر و تعمّق در زوایای آن مسئولیتی خطیر، برجسته و ضروری است که بر دوش همه ی افراد جامعه و همه ی نسل ها _با هر قومیّت و جنسیّت و دین و آیین و تفکرّ و تخصّص_ سنگینی می کند؛ و از آن جایی که بخش مهمّی از شالوده ی فکری، فرهنگی، هویتی، شخصیّتی، اخلاقی، عادات و… افراد جامعه در دوران کودکی و نوجوانی شکل می گیرد، بی گمان نظام آموزشی و دست اندرکاران امر آموزش و پژوهش در پذیرش این مسئولیّت نقش برجسته ای دارند.
هدف از این طرح و اجرای آن به صورت مسابقه در واقع عملِیّاتی کردنِ چنین نگاه و رویکردی به علوم انسانی به طور کل و زبان و ادبیّات پارسی به طور ویژه است؛ زیرا شوربختانه نگاهِ سطحی نظام آموزشی و مدارس از یک سو و باورهای نادرست جامعه و بالتّبع خانواده ها نسبت به رشته های علوم انسانی و ادبیّات از سوی دیگر موجب شد تا این رشته مورد بی مهری و بی توجّهی قرار گیرد. نتیجه ی این بی توجّهی بی تردید آسیب هایی چون ازخودبیگانگی، بحران های اجتماعی و اخلاقی، فقر فرهنگی، تحریف و تباهی میراث زبانی و ادبی و… است.
در ذیل فهرست وار به برخی از اهداف این رشته در مسابقه اشاره میشود:
– شناخت بهتر و بیشتر کودک و نوجوان از زبان پارسی
– شناخت بهتر و بیشتر کودک و نوجوان از متون نظم و نثر گذشته و امروز
– تشویق و تقویت مطالعه در دانش آموزان
– تقویت درک و نگاهِ نقّادانه ی دانش آموزان به متون نظم و نثر ادبی گذشته و امروز
– راه های شناختن و انتخاب کردن متون ادبی برتر و شاهکار در دانش آموزان
– استعدادیابی و تشویق و تقویت دانش آموزان در آفرینش ادبی
آیین نامه اجرایی طرح پیشنهادی:
- شرایط عمومی شرکت در مسابقات
- این رشته در دو محور پژوهش ادبی و آفرینش ادبی برگزار میشود.
- دانش آموزان می توانند در هر دو محور پژوهش و آفرینش ادبی به طور همزمان شرکت کنند.
- تعداد افراد گروه می تواند از دو تا پنج نفر متغیّر باشد.
- در هر گروه یک نفر به عنوان سرپرست معرّفی شود.
- رده ی سنی شرکت کنندگان
- در محور آفرینش ادبی همه ی گروه های سنّی دانش آموزی و همه ی پایه ها می توانند در مسابقه شرکت کنند.
- در محور پژوهش ادبی، گروه سنّی نوجوان و هر دو دورهی متوسّطه (اوّل و دوم) می توانند در مسابقه شرکت کنند.
- الگوهای اجرایی مسابقه
- در هر دو محور پژوهش و آفرینش ادبی دانش آموزان صرفاً می توانند در بخش سمینار شرکت کنند.
* در بخش سمینار شیوه ی بهروز نگارش مقاله و ارائه ی مطلب، نو و کاربردی بودن موضوع، تسلّط علمی بر موضوع و به کارگیری روش ها و ابزارهای علمی و تکنولوژیک از اهمیّت بالایی برخوردار است.
* با توجّه به دانش آموزی بودن پژوهش، ضروری است جهت بهبود عملکرد شرکت کنندگان، فراهم کردن امکان تعمّق بیشتر و بالا بردن سطح کیفی پژوهش، حوزه ی تحقیق و موضوع آن کوچک انتخاب شود.
* در محورِ آفرینش ادبی دانش آموز باید بتواند با ارائه ی مقدّمه و چکیده، نوع نگاه، هدف و روشِ اجرا و برجستگی های ساختاری و محتوایی اثر را آشکار کند.
- قوانین نگارش مقاله و طرح پژوهشی
- تمام نکات ویرایشی مناسب یک طرح پژوهشی استاندارد رعایت شود.
- ترجیحاً عناوین مناسب و مختصر انتخاب شوند تا از پراکنده گویی جلوگیری شود.
- به جهت بهبود عملکرد شرکت کنندگان و کیفیت بالای پژوهش حوزه تحقیق و موضوع آن کوچک انتخاب شود و مطالعات عمیق باشد.
- چارچوب علمی یک مقاله به طور دقیق رعایت شود.(چکیده، مقدمه، طرح مسئله، روش تحقیق، مبانی نظری، طرح اصلی تحقیق ، نتیجه گیری و در پایان ثبت کردن درست منابع)
- به نکات ویرایشی و نگارشی، ذکر منابع درون متنی و منابع نهایی به دقّت توجّه شود.
- محورهای پیشنهادی پژوهش ادبی
– تحلیل در حوزه ی نظریه های ادبیّات کودکان
– تحلیل در حوزه ی نظریه های تاریخی و فرهنگی در ادبیّات
– تحلیل در حوزه ی نظریه های ادبیّات تطبیقی
– تحلیل در حوزه ی نظریه های سبک شناختی
– تحلیل در حوزه ی نظریه های ادبیّات عامه
– تحلیل در حوزه ی نظریه های ادبیّات بومی و سنّتی
– رویکردهای زبان شناختی و نشانه شناختی
– رویکردهای جامعه شناسانه
– رویکردهای روان شناسانه
– رویکردهای روایت شناختی
– رویکردهای ساختارگرا و پساساختارگرا
– نقد کلاسیک
– نظریه های بین رشته ای
– سایر…
