یکی از تکنیک های متداول و موثر ایده پردازی تکنیک سوالات ایده برانگیز یا اسکمپر است.
📌تکنیک اسکمپر (SCAMPER) یکی از کارآمدترین روشهای ایده پردازی و خلاقیت است، به ویژه اگر قصد توسعه محصول یا خدماتی را داشته باشید این تکنیک گزینه مناسبی است، هرچند که در هر زمینهای میتوان از آن استفاده کرد. در این مطلب قصد داریم با تکنیک اسکمپر و نحوه استفاده از آن در طراحی محصول آشنا شویم.
📌ایده اولیه تکنیک اسکمپر از این باور نشات میگیرد که هر چیز جدیدی، نوع تغییر یافته یا دگرش پدیدههایی است که از قبل وجود داشتهاند. این نام در واقع برگرفته از حروف اول ۷ کلمه است که اصول این تکنیک را تشکیل میدهند:
✅S – Substitute، به معنی جایگزینی
✅ C – Combine، به معنی ترکیب کردن
✅ A – Adapt، به معنی تطبیق دادن
✅ M – Modify، به معنی تغییر یا اصلاح
✅ P – Put to another use، به معنی تعریف کاربردهای دیگر
✅ E – Eliminate، به معنی حذف کردن
✅ R – Reverse، به معنی معکوس
چگونه این روش را در مورد محصول یا خدمات خود به کار ببریم؟
۱- جایگزینی
برای شروع باید محصول یا خدمتی موجود را در نظر بگیریم. ممکن است مواردی که انتخاب میکنید از نظر شما دارای نقص باشند و یا قابلیت توسعه داشته باشند، بعد از آن باید به کمک کلماتی که در بالا گفته شد شروع به پرسش سوالات متعدد کنید. پس از پاسخ به این پرسشها بررسی کنید که کدام یک از آنها امکان تبدیل شدن به یک راهحل عملی را دارند. آیا بین پاسخها ایدهای وجود دارد که بتوان از طریق آن محصولی را توسعه داد؟ آیا ایدهای بالقوه وجود دارد که بتوان در آینده به کشف ویژگیها یا امکان تحقق آن اندیشید؟ برای پرسش چنین سوالاتی میتوان از هفت اصل نام برده استفاده کرد.
2- ترکیب
قدم بعدی ترکیب عناصر است. بسیاری از کارشناسان حوزه نوآوری بر این باورند که برای خلق یک پدیده باید موارد موجود را بهگونهای جدید با هم ترکیب کرد؛ بنابراین دو یا چند قسمت از سوژه مورد نظرتان را با عناصر دیگر ترکیب کنید، یا بین آنها ارتباط یا اتصال ایجاد کنید. انجام این کار میتواند شما را به سوی احتمالات یا راهحلهای جدید هدایت کند.
دستگاه چاپ گوتنبرگ نمونهای بارز از محصول ترکیبی است که ماشین تحریر متحرک را با حروف سربی تلفیق کرد و مکانیزم چاپ را به وجود آورد
۳- تطابق
به راهحل مسائل دیگر فکر کنید، آیا موردی هست که بتوان آن را با مسئله مورد نظر شما تطبیق داد؟ فیسبوک مثال خوبی برای این مورد است. قالب سایت این شبکه اجتماعی ابتدا برای مرورگرهای دسکتاپ طراحی شده بود اما به سرعت آن را با گوشیهای هوشمند سازگار کردند.
۴- تغییر یا اصلاح
از خود بپرسید با بزرگنمایی یا تغییر مسئله چه ایدههایی به وجود میآیند. بزرگنمایی قسمتی از ایده میتواند درک ارزش آن را آسانتر کند و یا نگرشی جدید نسبت به اهمیت اجزای سازنده محصول یا خدمات به وجود آورد.
برای مثال شرکت فنسی هندز موسسهای است که کارهای افراد را به جای خود آنها انجام میدهد؛ اما به تازگی دستیار مجازی را از طریق توسعه یک سیستم به وجود آورده تا در انجام کارهای دشوار و پرهزینه به کمک آنها بیاید.
۵- قرار دادن در موقعیتهای مختلف یا تعریف کاربردهای دیگر
به این بیندیشید که چگونه میتوان ایده مورد نظرتان را برای کاربردهای مختلف استفاده کرد. خیلی مواقع ایده زمانی جذاب و عالی به نظر میرسد که به طرزی متفاوت ارائه شود. برای مثال غذای باقیمانده در رستورانها و فروشگاهها معمولا به سطل زباله منتقل میشدند تا اینکه ایده تبدیل آنها به کمپوست مطرح شد و کاربرد جدیدی برای غذاهای اضافه به وجود آمد.
۶- حذف کردن
اگر قسمتی از ایده خود و یا عناصر تشکیل دهنده آن را حذف کنید چه اتفاقی میافتد؟ اگر قسمتهایی از آن را کوچک کنید، کاهش دهید یا ساده کنید چطور میشود؟
ویندوز ۸ مثال خوبی برای این مورد است. مایکروسافت از این طریق نیاز استفاده از موس را حذف کرد.
۷- معکوس کردن یا بازچینی
آیا میتوانید چینش اجزا، ترتیب الگو یا طرحبندیها را در ایده خود تغییر دهید؟ آیا میتوانید جای علت و معلول را عوض کنید؟ در مورد روندها و تغییر توالی آنها نیز بیندیشید.
برای مثال اوبر روند سفارش تاکسی از سوی مردم را به صورتی دیگر سازمان داد. اکنون مردم به دنبال تاکسی نمیگردند بلکه آن را از طریق گوشی هوشمند خود سفارش میدهند.
