قوانین سمینار علوم اجتماعی و انسانی –گرایش روانشناسی
دوره دوم ابتدایی و دوره اول و دوم متوسطه
- × بخش اول: اصل مقاله
مقالهی ارسالی به مسابقه به هدف ترویج رویکردها و روشهای علمی صورت میگیرد. لذا فعالیت مقالهنویسی باید کاملا علمی و مطابق با روشهای پژوهشی معتبر علمی باشد. ویژگیهای مقالهی ارسالی به شرح ذیل است که باید حداقل 3 ویژگی از میان 8 ویژگی نوشته شده را دارا باشد:
- ساختار علمى
- پیچیدگى علمى
- اصالت
- برخوردارى از تفکر انتقادى
- مشارکت در دانش
- بیان ایده هاى نو
- کاربردپذیرى
- ارائه نتایج دنباله دار جهت انجام پژوهش هاى بعدى
ملاک هاى محتوایى مقاله
یکى از مهمترین ابعاد مقاله هاى علمى، محتواى علمى و ارزش کیفى آن است.
الف) فرایند تفکر: اساسى ترین محور محتوایى یک پژوهش علمى، آن است که مجهول بودن مسئله ای را روشن نماید.
ب) منطقى بودن: منطق راه درست اندیشیدن (تصور) و صحیح استدلال آوردن (تصدیق) را مى آموزاند، لذا محقق باید شایستگى لازم را در استدلال آوردن، تحلیل محتوا و نتیجه گیرى داشته باشد.
ج) انسجام و نظام دار بودن: مرتبط بودن اجزاى مختلف مقاله با یکدیگر، متناسب بودن مطالب با عنوان مقاله و ارتباط عناوین فرعى با یکدیگر، ازجمله مواردى است که به تحقیق، یکپارچگى و انسجام مى بخشد. بر این اساس، محقق باید عناوین فرعى مقاله خود را با نظمى منطقى از یکدیگر مجزا و ارتباط بخش ها را مشخص نماید.
د) تراکمى بودن: هدف پژوهش پاسخ به سؤال هایى است که تا آن زمان دست کم از نظر محقق، پاسخى منطقى نداشته است، هر پژوهش علمى باید از یک سو به منظور کشف دانش جدید و از سوى دیگر، به منظور تکمیل مطالب، صورت پذیرد. بنابراین هدف اصلى یک مقاله، کشف یا تکمیل دانش بشرى است و نه تکرار دوباره عبارات.
هـ) تناسب موضوع با نیازهاى فعلى جامعه علمى: هر پژوهش علمى باید نیازهاى اساسى جامعه علمى خود را در نظر گرفته، سعى در حل مسائل آن داشته باشد؛ بنابراین از طرح موضوعاتى که از اولویت تحقیقى برخوردار نیستند و جامعه علمى بدان ها نیاز ندارد، باید دورى نمود.
و) خلاقیت و نوآورى: هر تحقیق علمى زمانى مى تواند در ارتقاى سطح دانش، موفق و مؤثر باشد که از فکرى بدیع و خلاق برخوردار باشد. مقالاتى که به جمع آورى صرف بسنده مى کنند، نمى توانند سهم عمدهاى در پیشرفت دانش بشرى داشته باشند.
ز) توضیح مطلب در حد ضرورت: ازجمله مواردى که محقق در گزارش نویسى پژوهش خود (مقاله) باید بدان توجه کند، پرهیز از حاشیه روى و زیاده گویى افراطى است؛ همچنان که خلاصه گویى نباید به حدى باشد که به ابهام و ایهام منجر شود؛ بر این اساس محقق باید به حدى مطالب را تبیین کند که مقصود وى براى خواننده، روشن و واضح باشد.
ح) متناسب بودن با نظریهها: هر رشته علمى، متشکل از نظریه ها و قوانینى است که مورد اتفاق صاحب نظران آن فن است.
ط) اجتناب از کلى گویى: هدف نهایى علم، صورت بندى یک «نظریه» و «تبیین کردن» یکى از اصول مهم نظریه است. از این رو محقق باید بتواند مباحث علمى خود را به روشنى توضیح دهد و با زبان گویا آن را تبیین و از کلى گویى اجتناب نماید.
سؤالاتی که در حین طرح ریزى ساختار مقاله باید به آنها پاسخ داد؟
- دلیل انجام کار تحقیقى چیست؟
- قبل از انجام تحقیق چه چیزهایى معلوم و چه چیزهایى مجهول بوده و چه سیر منطقى را براى طراحى طى باید نمود؟
- چه سؤال ها و فرضیاتى تحت مطالعه قرار خواهند گرفت و چه نتایجى از بررسى آنها انتظار مىرود؟
- جامعه مورد بررسى کدام است؟
- طرح و نقشه پژوهش موردنظر چیست؟
- × بخش دوم : صورت بندی مقاله
- مقاله باید به ترتیب دارای بخشهای: عنوان، چکیده، کلمات کلیدی، متن اصلی (شامل مقدمه، روش، ابزار، یافتهها، نتیجهگیری و بحث، محدودیتها و پیشنهادات)، پیوستها (جداول، نمودارها و تصاویر) و در آخر منابع باشد.
- فاصلهی حاشیه از بالا 3 سانتی متر، از طرفین 3 سانتی متر و از پایین صفحه 2 سانتی متر باشد.
- در بالای صفحهی اول تاریخ اتمام مقاله یادداشت شود.
- عنوان پژوهش در پایین تاریخ درج گردد.
- اسامی گردآورندگان و دبیر راهنما در زیر عنوان نوشته شود.
- مشخصات تحصیلی و محل تحصیل آنان با فوتنوت (Footnote) بعد از اسامی ارجاع داده شود.
- آدرس الکترونیک مسئول نگارش مقاله یا دبیر راهنما به صورت فوتنوت در انتهای صفحه آورده شود.
- چکیده وسط صفحه و در یک ستون آورده شود.
- واژگان کلیدی الزاما در انتهای چکیده یادداشت گردد.
- متن اصلی مقاله به همراه منابع باید دو ستونه باشد.
- هر کلمه ای که نُام فردی غیر ایرانی یا واژهای تخصصی است با فوتنوت به پایین صفحه ارجاع داده و معادل انگلیسی آن درج گردد.
- جداول یافتههای آماری حتما در بخش یافتهها آورده شود.
- برای نگارش مقاله باید حداقل از 7 منبع استفاده گردد.
- منابع با برنامهی اندنوت (EndNote) و با فرمت APA پیوست گردد.
- در صفحات بعد از صفحه ی اول، عنوان مقاله الزاما بالای صفحات نوشته شود.
- تعداد صفحات مقاله حداقل 3 صفحه و حداکثر 10 صفحه باشد.
- شماره ی صفحه در قسمت وسط پایین صفحه باشد.
- نگارش مقاله الزاما با فونت B Nazanin باشد.
- سایز فونت: عنوان: 14 تیترها: 12 Bold متن: 12
- فاصله ی خطوط 1.5 باشد.
- × بخش سوم: نگارش مقاله
در این بخش شرکت کنندگان دقت داشته باشند که موارد زیر منجر به کسر امتیاز از مقاله می شود:
- استفاده از هرگونه دانشنامهی معتبر و غیر معتبر اینترنتی
- عنوان پژوهش به صورت سوالی یا جمله
- عامیانه نویسی
- نگارش گیج کننده و دارای ابهام
- عدم رعایت علامتهای نگارشی متناسب با جمله
- فاصلهی بین کلمات بیش از یک اسپیس
- استفاده بیش از 3 بار از یک منبع
- عدم ذکر منبع یا ذکر منبع نامعتبر و یا ساختگی
- منابع بالای 10 سال اخیر؛ مگر در شرایطی که در ارتباط با نظریههای اثبات شدهای که تاکنون نظریهی دیگری آن را رد نکرده است.
رعایت موارد ذیل هنگام نگارش مقاله الزامی است:
- عنوان پژوهش شامل تنها دو متغیر باشد.
- عنوان باید یک عبارت باشد.
- جامعه، شامل افراد خاص مانند بیماری های جسمی صعب العلاج یا روانی، افراد ناتوان ذهنی، بازیگران و… نباشد.
- جامعه باید برای دانشآموزان قابل وصول باشد مانند خانواده، مدرسه، دوستان یا محل کار والدین.
- نمونهگیری تنها به دو روش تصادفی و در دسترس انجام گیرد.
- پژوهش علّی و اثربخشی نباشد.
- چکیده باید حداقل شامل 160 واژه و حداکثر 250 واژه باشد.
- چکیده باید به 4 سوال پاسخ دهد: 1) چرا این کار انجام شده است؟ 2) چه چیزی انجام شده است؟ 3) چه چیزی یافت شده است؟ 4) نتیجهگیری چیست؟
- واژگان کلیدی شامل تمامی کلمات مهمی هستند که در متن به بررسی آنها پرداخته شده است.
- کلیدواژه باید حداقل 4 واژه را در بر بگیرد.
- از آن جایی که نقش اصلى مقدمه آن است که به خواننده توضیح دهد که هدف از انجام این مطالعه چیست، باید بتوانید بدین سؤال پاسخ گویید و تمامی متغیرها را به درستی و به صورت مختصر، جامع و شامل توضیح دهید.
- با خواندن مقدمه باید هدف پژوهش قابل فهم باشد.
- در بخش ابزار و روش ها تمامی ابزارهای مورد استفاده به صورت کامل توضیح داده شود.
- در قسمت بحث و نتیجهگیری، هم خوانی پژوهشهای دیگر با پژوهش حاضر قید گردد.
- حتما محدودیتهای پژوهش و پیشنهاداتی که به ارگان و سازمان یا پژوهشگران آتی لازم است انتقال پیدا کند، در آخر مقاله ذکر شود.